استفاده روزافزون از تلفن همراه، صفحات دیجیتال و شبکههای اجتماعی، سبک پردازش اطلاعات در مغز انسان را تغییر داده است. نسل امروز بیشترین میزان مواجهه با محتواهای سریع دارد؛ این اتفاق میتواند بر حافظه کوتاهمدت، تمرکز ذهنی و یادگیری اثر مستقیم بگذارد. طبق نتایج پژوهشهای 2024–2025، مصرف کنترلنشده موبایل یکی از مهمترین عوامل کاهش توجه و فراموشی لحظهای در نسل جدید و مصرف مداوم موبایل و شبکههای اجتماعی است.
در ادامه، تحلیل علمی این موضوع و راهکارهای کاربردی توسط تیم درمانگاه مشیری ارائه میشود.
چرا مغز نسل جدید کاهش تمرکز را تجربه میکند؟
مغز برای تثبیت اطلاعات نیاز به پردازش عمیق دارد، اما شبکههای اجتماعی اطلاعات را در قالبهای کوتاه و پشتسرهم ارائه میکنند.
در این شرایط مغز تنها دریافت میکند اما ذخیره کامل انجام نمیشود؛ نتیجه آن:
- افت حافظه کوتاهمدت
- حواسپرتی هنگام مطالعه یا کار
- نیاز مداوم به چککردن موبایل
- کاهش قدرت ماندگاری مطلب در ذهن
این الگو که «توجه سطحی دیجیتال» نام دارد، در جوانان شایعتر و در حال رشد است.
دلیل آسیبپذیری نوجوانان و جوانان
اتصال زودهنگام به گوشی و اینترنت سبب میشود شبکه عصبی مغز به محرک سریع عادت کند.
بنابراین انجام فعالیتهای طولانی مانند مطالعه، یادگیری و تمرکز روی کار برای ذهن دشوارتر میشود.
پژوهشها نشان میدهد:
- مدت زمان تمرکز نسل جدید کاهش یافته
- مهارت پردازش جزئیات افت کرده
- یادگیری عمیق کمتر انجام میشود
این نتایج بیانگر نیاز فوری به مدیریت مصرف دیجیتال است.
چگونه شبکههای اجتماعی حافظه را تضعیف میکنند؟
برای ذخیره اطلاعات، حافظه نیاز به زمان، سکون ذهن و تکرار دارد.
اما هنگام اسکرولکردن، اطلاعات پشتسرهم وارد میشوند و قبل از ذخیره شدن با داده جدید جایگزین میگردند.
به همین دلیل مشاهده میشود که نوجوانان و جوانان جمله معروف زیر را زیاد تجربه میکنند:
“دیدم، اما یادم نمیماند.”
توصیههای درمانگاه مشیری برای تقویت حافظه و تمرکز
- تعیین برنامه مشخص روزانه جهت استفاده از موبایل
- خاموشسازی اعلانهای غیرضروری جهت کاهش حواسپرتی
- مطالعه روزانه برای فعال نگه داشتن سیستم حافظه
- خواب کافی و منظم جهت تثبیت اطلاعات در مغز
- پرهیز از انجام همزمان چند فعالیت
- تحرک بدنی روزانه برای افزایش جریان خون مغزی
- استفاده از برنامههای «کنترل مصرف دیجیتال»
تغذیه مناسب برای عملکرد بهتر مغز
- ماهیهای حاوی امگا 3
- گردو، بادام و مغزها
- انگور سیاه و بلوبری
- چای سبز
- زردچوبه و غذاهای ضدالتهابی
پرهیز از مصرف فستفود، نوشابه، شکر زیاد و غذاهای فراوریشده نیز توصیه میشود، چراکه میتوانند تمرکز و انرژی ذهنی را کاهش دهند.
خدماتی که درمانگاه مشیری در این حوزه ارائه میدهد
درمانگاه مشیری با هدف ارتقای سلامت شناختی نسل جدید، خدمات زیر را فراهم کرده است:
- مشاوره جهت مدیریت مصرف دیجیتال
- بررسی وضعیت حافظه و تمرکز
- تنظیم برنامه تغذیه و سبک زندگی تقویتکننده مغز
- راهکارهای علمی برای والدین در مدیریت استفاده فرزندان
- پیگیری و کنترل روند پیشرفت تغییرات ذهنی
هدف ما پیشگیری از آسیبهای دیجیتال و تقویت عملکرد شناختی در نوجوانان و جوانان است.
جمعبندی
سلامت مغز نسل امروز موضوعی جدی و قابل مداخله است. اگر مصرف موبایل و شبکههای اجتماعی زمانبندی نشده باشد، میتواند به مرور مهارت یادگیری، حافظه و تمرکز را کاهش دهد. اما با مدیریت استفاده، اصلاح عادات و آموزش صحیح میتوان توان ذهنی را حفظ و تقویت کرد.
درمانگاه مشیری آماده همراهی در این مسیر است.
