دیابت یک بیماری متابولیک است که در آن بدن توانایی استفاده صحیح از گلوکز را از دست میدهد. این اختلال یا به دلیل کمبود انسولین(دیابت نوع ۱) یا به علت مقاومت سلولها به انسولین (دیابت نوع ۲) به وجود میآید. امروزه دیابت یکی از مهمترین چالشهای سلامت عمومی در جهان است.
انواع دیابت
۱. دیابت نوع ۱
بدن انسولین تولید نمیکند و بیمار نیاز به تزریق انسولین دارد. معمولاً از سنین پایین آغاز میشود.
۲. دیابت نوع ۲
شایعترین نوع دیابت. بدن انسولین تولید میکند اما پاسخ سلولها به آن کاهش مییابد. عوامل اصلی: تغذیه ناسالم، اضافه وزن، ژنتیک، کمتحرکی و استرس.
۳. دیابت بارداری
در دوران بارداری رخ میدهد و درصورت کنترل نشدن برای مادر و جنین خطرناک است.
علائم دیابت
شناخت علائم مهم برای تشخیص زودهنگام بسیار ضروری است:
- تشنگی شدید
- ادرار زیاد
- خستگی دائمی
- تاری دید
- گرسنگی زیاد
- کاهش وزن ناگهانی
- زخمهایی که دیر خوب میشوند
نکته مهم: بسیاری از مبتلایان به دیابت نوع ۲ در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارند.
علل ایجاد دیابت نوع ۲
- چاقی و چربی شکمی
- سبک زندگی کمتحرک
- مصرف زیاد قند و غذاهای فرآوریشده
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- افزایش سن
- خواب کم و استرس زیاد
جدیدترین روشهای درمان دیابت (۲۰۲۵)
۱. داروهای نسل جدید GLP-1
داروهایی مانند سماگلوتاید (Semaglutide) و تیرزپاتاید (Tirzepatide) در سالهای اخیر تحول بزرگی ایجاد کردهاند.
این داروها:
- قند خون را کاهش میدهند
- اشتها را کنترل میکنند
- باعث کاهش وزن چشمگیر میشوند
- ریسک بیماریهای قلبی را کم میکنند
مطالعه جدید نشان داده که این داروها در سال ۲۰۲۵ نقش اصلی در مدیریت دیابت خواهند داشت.
۲. حسگرهای پایش مداوم قند (CGM)
این حسگرها بدون سوزنزدن مداوم، قند خون را لحظهبهلحظه اندازه میگیرند.
نسل جدید CGM:
- دقت بالاتر
- نیاز کمتر به کالیبراسیون
- اتصال به موبایل
- هشدارهای هوشمند
برای بیماران دیابت نوع ۲ نیز در حال تبدیل شدن به استاندارد درمانی است.
۳. پمپهای هوشمند انسولین
در ۲۰۲۵ پمپهای جدید انسولین، انسولین را با هوش مصنوعی تنظیم میکنند و همراه با حسگرها کار میکنند.
بهترین رژیم غذایی برای دیابت
- مصرف سبزیجات، حبوبات و فیبر بالا
- گوشت و پروتئینهای کمچرب
- پرهیز از نوشابه، آبمیوه صنعتی و شیرینیها
- مصرف کربوهیدراتهای پیچیده مثل نان سبوسدار
- خوردن وعدههای کوچکتر اما بیشتر
پیشگیری از دیابت نوع ۲
بیش از ۷۰٪ موارد قابل پیشگیری است:
- روزانه ۳۰ دقیقه پیادهروی
- کاهش وزن
- خواب کافی
- کاهش مصرف قند
- مدیریت استرس
- چکاپ سالانه قند خون
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- قند ناشتا بالاتر از ۱۰۰
- سابقه خانوادگی دیابت
- علائم مشکوک
- اضافه وزن
- زنان باردار
منابع علمی معتبر (۲۰۲۴–۲۰۲۵)
مناسب برای قرار دادن در سایت:
- GLP-1 receptor agonists و اثر آن بر سلامت قلب
- Springer – 2025
- Continuous Glucose Monitoring in Type 2 Diabetes
- JAMA Network Open – 2024
- Next-generation GLP-1–based therapies
- Oxford Academic – 2024
